Trước đây, nguồn lươn giống phục vụ cho nhu cầu nuôi chủ yếu dựa vào tự nhiên bằng nhiều hình thức khai thác khác nhau như xúc mô, đặt dớn, kể cả sử dụng mồi thuốc, chích điện… nên nguồn lươn giống không đáp ứng đủ nhu cầu cả về mặt số lượng lẫn chất lượng. Chính vì vậy, sinh sản nhân tạo lươn đồng giúp chủ động được con giống và đảm bảo chất lượng giống cho người nuôi.
1. Nuôi vỗ lươn bố mẹ:
- Lươn đồng 10 tháng tuổi bắt đầu thành thục và có thể sinh sản. Chọn những lươn khoảng 150-200g, khỏe mạnh, không bị xây xát.
- Lươn có chiều dài nhỏ hơn 30 cm đa số là lươn cái, lươn có chiều dài lớn hơn 50 cm đa số là lươn đực.
- Lươn nuôi vỗ được bố trí trong bể lót bạt, trong bể tạo các mô đất cao 40 - 50 cm, độ sâu mực nước khoảng 15 - 20 cm, bố trí thêm giá thể lục bình để lươn ẩn nấp. Hoặc nếu sử dụng bể xi măng, không đắp mô đất, giá thể là dây nylon cột thành chùm treo trong bể, mực nước trong bể 40 - 50 cm.
Nuôi vỗ lươn trong bể đất hoặc ao đất thường gặp khó khăn là lươn chui rúc trong bùn nên khó bắt lươn để tiêm kích dục tố, hoặc lươn bị sốc khi bắt để tiêm kích dục tố làm ảnh hưởng đến quá trình sinh sản của chúng.
- Cho ăn: Cho lươn ăn ngày 1 lần với các loại thức ăn như: trùn quế, tép, ốc, cá băm nhỏ,…Trộn thêm MITA AQUAZYME, VITALEC để bổ sung dưỡng chất và hỗ trợ tiêu hóa cho lươn. Cho ăn ngày 1 lần, khoảng 3-5% khối lượng thân. Theo dõi chất lượng nước của bể để thay cho phù hợp.
2. Kích thích sinh sản
Sau khi nuôi vỗ, lươn được tiêm kích dục tố LH-RHa 150 μg/kg hoặc HCG liều 1500UI/kg, lươn sau khi tiêm cho vào bể đẻ để theo dõi. Lươn được nuôi vỗ tốt thì sau tiêm kích dục tố 4 ngày, lươn bắt đầu đẻ. Nếu lươn không được nuôi vỗ thì sau khi tiêm 2 - 3 tuần lươn mới bắt đầu đẻ.
- Khi thấy có tổ bọt xuất hiện trên miệng hang hoặc trên mặt nước và tổ bọt lớn dần vào chiều tối, sáng hôm sau thì lươn đã đẻ. Trứng bám vào tổ bọt và có màu vàng nhạt, trong suốt.
- Số lượng trứng thu được rất khác nhau, dao động từ vài chục đến vài trăm trứng trên ổ trứng. Đường kính trứng mới đẻ trung bình khoảng 3,5 mm.
- Chu kỳ tái sinh sản trung bình của lươn 13 ngày, ngắn nhất là 3 ngày và dài nhất là 1 tháng.
3. Ấp trứng
- Có thể sử dụng các dụng cụ thông thường như xô, thau nhựa để ấp trứng lươn.
- Khi quan sát thấy lươn đẻ (có trứng trên tổ bọt), vớt trứng rửa sạch đưa vào bể ấp, sục khí liên tục.
- Nhiệt độ ấp dao động từ 28 - 30 độ C, pH 6 - 8, oxy đạt 6 ppm.
- Sau thời gian ấp khoảng 48 - 72 giờ trứng bắt đầu xuất hiện tim phôi và sau 5 ngày ấp trứng bắt đầu nở và từ 3 đến 5 ngày sau khi nở thì hết hoàn toàn.
- Tỉ lệ thụ tinh của lươn tương đối cao, đạt 80%, đặc biệt lươn sinh sản tự nhiên không sử dụng kích dục tố có tỉ lệ thụ tinh rất cao (96-100%).
4. Ương bột
- Lươn con mới nở thân rất nhỏ, dưới bụng mang noãn hoàng rất to, chiều dài tối đa 2 cm ít cử động, chỉ nằm im dưới đáy bể.
- Lươn nở được 5 ngày bắt đầu cho ăn trùng chỉ, lăng quăng.
- Sau 10 ngày băm trùn quế, 15 ngày tuổi bắt đầu cho ăn cá xay nhuyễn.
- Lươn từ 30 ngày tuổi trở lên cho ăn ốc bươu vàng xay nhỏ. Thời điểm này nên bổ sung vitamin khoáng và tăng cường sức đề kháng cho lươn con bằng MITA GLUCAN, VITALEC
Sau khi nuôi lươn trong hồ ương, trọng lượng đạt từ 20 – 25g/con, dài từ 10 – 15cm thì xuất bán giống hoặc chuyển qua bể nuôi thịt.