Ưu thế thủy sản xanh trong xuất khẩu

Đánh giá bài viết

“Sản phẩm thủy sản có chứng chỉ xanh sẽ dễ dàng xâm nhập sâu vào những thị trường lớn với giá bán cao hơn, ưu đãi thuế lớn hơn. Sản phẩm thủy sản xanh cũng giúp cho việc xây dựng hình ảnh, thương hiệu, nâng cao vị thế và tính cạnh tranh của doanh nghiệp được nhanh chóng và dễ dàng hơn”. Đó là khẳng định của ông Hồ Quốc Lực - Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta khi nói về ưu thế xuất khẩu thủy sản khi đạt chứng chỉ xanh.

Ưu thế từ xu thế

Tiêu chí xanh gồm các sản phẩm xanh, sản phẩm không làm suy thoái, mất rừng, không phát thải khí nhà kính, bảo vệ rừng, bảo vệ sinh kế người dân, trong quá trình sản xuất mới đủ điều kiện để xuất khẩu vào các thị trường lớn trên thế giới. Sản xuất xanh giúp các doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu của khách hàng thông qua việc cung cấp các sản phẩm và dịch vụ có tác động ít đến môi trường. Khách hàng thường ưu tiên lựa chọn các doanh nghiệp có cam kết với môi trường và sẵn lòng trả giá cao hơn cho các sản phẩm và dịch vụ có nguồn gốc xanh. Đánh giá cao ưu thế của chứng chỉ xanh cũng như các chứng nhận quốc tế khác, ông Ông Võ Thành Hiệp – Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Hưng Trường Phát (Bến Tre), chia sẻ: “Cái lợi của chứng nhận MSC (một trong những chứng nhận thủy sản bền vững thuộc hàng cao cấp hiện tại) là việc tiêu thụ rất dễ dàng do có rất nhiều khách hàng thường chỉ tìm mua nghêu đạt chứng nhận MSC. Cho nên, có chứng nhận MSC cũng đồng nghĩa với cơ hội bán hàng của doanh nghiệp sẽ tăng lên, sản lượng tiêu thụ sẽ tốt hơn”.

Sản xuất xanh đang trở thành một xu hướng quan trọng trong doanh nghiệp hiện nay, bởi khách hàng ngày càng quan tâm đến môi trường và sự bền vững, nên họ sẵn sàng chọn lựa sản phẩm và dịch vụ có nguồn gốc xanh từ các doanh nghiệp có chứng nhận với mức giá cao hơn so với các sản phẩm khác. Không những tiêu thụ được dễ dàng và với giá bán cao, thủy sản đạt tiêu chí xanh còn giúp xây dựng hình ảnh và danh tiếng tích cực cho doanh nghiệp; được công nhận là những doanh nghiệp có trách nhiệm xã hội và được khách hàng và cộng đồng tôn trọng. Điều này có thể tạo điểm cộng trong việc thu hút khách hàng và đối tác kinh doanh. Ông Lực chia sẻ: “Con tôm Ecuador ngày càng có lợi thế cạnh tranh hơn tôm Việt Nam và một số nước khác không chỉ ở giá rẻ mà do họ có đến 25% diện tích nuôi tôm đạt chứng nhận ASC. Điều này một lần nữa chứng minh cho thấy ưu thế của sản xuất bền vững nói riêng và sản xuất xanh nói chung”.

Tham gia sản xuất xanh giúp các doanh nghiệp tuân thủ quy định pháp luật về môi trường và giảm nguy cơ mất phí phạt hoặc hậu quả pháp lý khác. Đồng thời, việc tuân thủ quy định pháp luật môi trường cũng tạo ra môi trường kinh doanh công bằng và lành mạnh cho tất cả các doanh nghiệp. Do đó, dù muốn hay không, các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu cần phải nhanh chóng thích ứng, chuyển đổi và khắc phục các các điểm khó để chuyển đổi xanh và phù hợp với luật pháp, qui định của các thị trường như Mỹ, EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, vì đây là những thị trường sẽ dần có các hành động kiểm soát, đánh giá hàm lượng carbon trong các sản phẩm nhập khẩu.

Chuyển đổi để tạo ưu thế

Sản xuất xanh, tiêu dùng xanh, sống xanh… được nhìn nhận là xu thế tất yếu trong thời gian tới, nên thủy sản cũng không là ngoại lệ. Do đó, nếu muốn sản phẩm thủy sản thâm nhập sâu hơn vào các thị trường xuất khẩu khó tính, như: Mỹ, châu Âu, Nhật Bản… có giá bán cao và thuế suất ưu đãi thì con đường ngắn nhất, hiệu quả nhất là chủ động thay đổi chiến lược sản xuất kinh doanh theo các tiêu chí phát triển bền vững, phát triển xanh. Việc áp dụng chiến lược sản xuất kinh doanh theo tiêu chí xanh còn tạo thuận lợi cho việc mở rộng thị phần thủy sản tại các thị trường xuất khẩu và tham gia vào chuỗi giá trị của các doanh nghiệp, tập đoàn quốc tế, bởi sản xuất bền vững là một trong những tiêu chí quan trọng để họ lựa chọn đối tác.

Theo ông Nguyễn Bá Thông – Quản lý Chương trình IDH Thủy sản Việt Nam, sản phẩm thủy sản nói chung và tôm, cá tra của Việt Nam nói riêng hiện chỉ mới đạt chút ưu thế về chỉ số giá trị cơ bản, còn các chỉ số về sức khỏe, giá trị bền vững thì vẫn chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu từ thị trường. Do đó, chỉ để khắc phục những điểm yếu này, cũng như phát huy thế mạnh, tăng tính cạnh tranh, nâng cao vị thế trên thị trường xuất khẩu không có con đường nào khác là thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và phát triển xanh. Đồng quan điểm, ông Lê Đình Huynh – Tổng Thư ký VSSA, chia sẻ: “Thách thức dài hạn của ngành tôm chính là những yêu cầu mới từ thị trường, trong đó nổi bật là tiêu chí thủy sản xanh. Vì vậy, trong quá trình khai thác, nuôi trồng, chế biến xuất khẩu tới đây cần có sự chuyển đổi mạnh mẽ hơn theo hướng giảm phát thải, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và phát triển xanh”. Ông Châu Công Bằng – Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Cà Mau, cho rằng, chất lượng tôm chúng ta ngon, nhưng đạt chứng nhận chưa nhiều, cộng thêm giá thành cao nên sức cạnh tranh ngày càng giảm.

Cần đồng bộ cả chuỗi

Tại thị trường châu Âu, theo các doanh nghiệp, họ đã được phía đối tác đưa ra nhiều nội dung phải quan tâm, lưu ý và thực thi xoay quanh vấn đề kiểm soát, giảm thiểu phát thải; giải pháp trung hòa carbon… đặc biệt là các nhãn hàng lớn và chuỗi kinh doanh quốc tế, khi họ đang tái cấu trúc lại chuỗi cung ứng toàn cầu để bảo đảm các mục tiêu bền vững nghiêm ngặt. Tuy nhiên, nếu chỉ một mình doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu đeo đuổi phát triển xanh thôi là chưa đủ, mà cần cả chuỗi giá trị xanh đồng bộ, bởi các mắt xích trong chuỗi giá trị có liên quan mật thiết nhau và ảnh hưởng nhau không nhỏ. Theo đó, từ các doanh nghiệp cung ứng con giống, thức ăn, chế phẩm nuôi, các cơ sở nuôi phải đều có tiêu chí cụ thể để thực hiện và thống nhất trong cả chuỗi.

Sản xuất xanh đang là xu thế tất yếu mang tính toàn cầu và là một mắt xích quan trọng trong chiến lược tăng trưởng xanh của mỗi quốc gia. Trong xu thế chung ấy, ngành thủy sản chẳng những không là ngoại lệ mà sản xuất xanh còn là lựa chọn tốt nhất trong thời gian tới nếu muốn giữ vững vị thế và nâng cao tính cạnh tranh trên thị trường. Bởi theo quan niệm của người tiêu dùng, tiêu chí xanh là tiêu biểu, là hiện thân cho sự bền vững, trường tồn, nên chỉ có thủy sản xanh mới được quan tâm hơn và thưởng thức nhiều hơn.

Chia sẻ thêm về thủy sản xanh, theo ông Lực, với xu thế, sự đòi hỏi của các hệ thống tiêu thụ lớn trên thế giới, mà đi đầu là khu vực EU thì ngành thủy sản ta phải có giải pháp kiểm soát, hạn chế, trung hòa khí thải trong quá trình khai thác, nuôi, chế biến và tiêu thụ. Trong các mắt xích chuỗi giá trị, khâu nuôi chiếm vị trí hết sức quan trọng. Quan trọng trong việc hình thành giá trị chung và quan trọng trong việc tạo ra rác thải, khí thải. Do vậy, xanh hóa vùng nuôi không phải là thách thức, áp lực mà chúng ta phải xác định là để nâng cao giá trị, hình ảnh sản phẩm thủy sản xanh sạch của ta; là để nâng cao vị thế, sức cạnh tranh để vươn tầm.

Xuân Trường