Nâng cao tỷ lệ sống cho tôm

Đánh giá bài viết

(TSVN) - Một trong những thách thức lớn nhất với nghề nuôi tôm là tỷ lệ sống thấp, thường bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như chất lượng con giống, môi trường ao nuôi, dinh dưỡng và dịch bệnh. Việc nâng cao tỷ lệ sống không chỉ giúp cải thiện năng suất mà còn giảm thiểu rủi ro kinh tế và tác động tiêu cực đến môi trường.

Chọn và thả giống

Con giống là yếu tố quyết định trực tiếp đến tỷ lệ sống của tôm nuôi. Việc chọn giống tôm khỏe mạnh, có nguồn gốc rõ ràng giúp giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh và tăng khả năng thích nghi với môi trường ao nuôi.

Tiêu chuẩn con giống: Chọn tôm giống có kích thước đồng đều, bơi lội nhanh, không bị dị hình và có hệ tiêu hóa phát triển tốt. Tôm giống cần có màu sắc trong suốt, không bị đục cơ hay lốm đốm bất thường. Tôm giống có kích cỡ đồng đều, số tôm chênh lệch không vượt quá 5%. Chiều dài thân tôm lớn hơn 12 mm (tôm sú), 10 mm (TTCT). Màu sắc tôm tươi sáng, vỏ mỏng, có màu tro đen đến đen, đầu thân cân đối, đuôi tôm xòe ra là con giống tốt. Tôm giống tỏ ra linh hoạt, khỏe mạnh, phân bố đều trong bể nuôi, hình dáng thon dài, ruột đầy thức ăn (khả năng bắt mồi tốt).

Kiểm dịch trước khi thả nuôi: Kiểm tra dịch bệnh, đặc biệt là các bệnh nguy hiểm như đốm trắng, hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND). Người nuôi nên thực hiện xét nghiệm PCR để đảm bảo tôm giống sạch bệnh. Phương pháp này đánh giá được đàn tôm có nhiễm hay không nhiễm một số bệnh virus như đầu vàng (YHV), đốm trắng (WSSV), (MBV),… Phương pháp này được thực hiện bởi các phòng thí nghiệm bệnh thủy sản. Trước khi chọn mua con giống, người nuôi cần lấy mẫu gửi xét nghiệm.

Thuần hóa trước khi thả: Điều chỉnh dần độ mặn, pH để tránh sốc môi trường cho tôm. Quy trình thuần hóa cần kéo dài từ 24 - 48 giờ, trong đó giảm độ mặn tối đa 5‰ mỗi ngày. Gây sốc Formaline: Lấy khoảng 10 lít nước trong bể ương tôm, pha dung dịch Formaline nồng độ 200 ppm (2 cc/10 lít nước), cho vào khoảng 100 tôm post. Sau 2 giờ, nếu tôm chết không quá 5% thì đàn tôm đạt yêu cầu.

Thời điểm thả giống: Ngoài việc chuẩn bị kỹ lưỡng cho một ao ương tôm thì lựa chọn đúng thời điểm để thả tôm giống cũng đóng vai trò quan trọng không kém. Việc thả tôm vào thời điểm nào là hợp lý và đúng đắn sẽ giúp chúng thích nghi nhanh chóng với môi trường nước và phát triển mạnh mẽ. Thời điểm tốt nhất và hợp lý nhất để thả giống tôm giống là vào ban đêm khi cả nhiệt độ môi trường và nhiệt độ nước thường thấp hơn so với ban ngày, điều này giúp tôm tránh được hiện tượng môi trường khi thả vào ao. Sau vài giờ từ lúc thả tôm, chúng thường bắt đầu quá trình lột vỏ, đặc biệt vì tôm có tập tính lột vỏ vào ban đêm. Người nuôi không nên thả lúc nắng gắt hoặc trời mưa, điều này dẫn đến việc tôm bị sốc khiến tỷ lệ sống không cao.

Cải thiện môi trường ao nuôi

Môi trường nước là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến sức khỏe và tỷ lệ sống của tôm.

Chuẩn bị ao nuôi kỹ lưỡng:

Xử lý ao nuôi trước khi thả tôm bằng cách phơi đáy ao ít nhất 10 ngày để loại bỏ mầm bệnh.

Sử dụng vôi Dolomite để cân bằng pH và khoáng chất cần thiết.

Lắp đặt hệ thống quạt nước hợp lý để tạo dòng chảy, giúp tôm vận động và hạn chế khu vực nước tù đọng.

Chất lượng nước: Duy trì pH từ 7,5 - 8,5, độ mặn ổn định (5 - 25‰ tùy mô hình nuôi), hàm lượng ôxy hòa tan trên 5 mg/L. Lắp đặt máy đo thông số nước tự động giúp theo dõi liên tục.

Hệ thống lọc và tuần hoàn nước: Sử dụng ao lắng, ao xử lý nước để hạn chế mầm bệnh. Ao lắng cần có diện tích tối thiểu 10 - 15% tổng diện tích ao nuôi.

Kiểm soát khí độc: Định kỳ kiểm tra và xử lý NH3, NO2, H2S trong ao bằng chế phẩm vi sinh hoặc than hoạt tính. Bổ sung vi sinh Bacillus để giảm tích tụ chất hữu cơ.

Quản lý đáy ao: Hút bùn định kỳ 7 - 10 ngày/lần để hạn chế tích tụ chất thải hữu cơ gây ô nhiễm.

Dinh dưỡng và quản lý thức ăn

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức khỏe và đề kháng của tôm.

Chọn thức ăn chất lượng cao: Thức ăn phải có hàm lượng protein từ 35 - 40%, chứa đủ vitamin và khoáng chất như canxi, magie, kẽm.

Chế độ cho ăn hợp lý:

Giai đoạn tôm giống (< 30 ngày): Cho ăn 4 - 5 lần/ngày, kiểm soát lượng thức ăn không dư thừa.

Giai đoạn phát triển (30 - 60 ngày): Cho ăn 3 lần/ngày, kết hợp bổ sung enzyme tiêu hóa.

Giai đoạn trưởng thành (> 60 ngày): Cho ăn 2 - 3 lần/ngày, giảm lượng đạm và tăng cường khoáng chất.

Bổ sung men vi sinh và khoáng chất: Sử dụng probiotics để cải thiện hệ vi sinh đường ruột, giúp tôm hấp thụ tốt hơn.

Kiểm soát dịch bệnh

Dịch bệnh là nguyên nhân hàng đầu gây giảm tỷ lệ sống của tôm nuôi.

Giám sát bệnh định kỳ: Xét nghiệm mẫu nước và tôm mỗi tuần để phát hiện sớm mầm bệnh.

Sử dụng chế phẩm sinh học: Bổ sung vi khuẩn có lợi như Lactobacillus, Bacillus để hạn chế vi khuẩn gây bệnh.

Cách ly tôm bị nhiễm bệnh: Khi phát hiện tôm có dấu hiệu bệnh, cần cách ly và xử lý ao nuôi kịp thời bằng cách nâng độ mặn hoặc thay nước có kiểm soát.

Vệ sinh ao nuôi sau mỗi vụ: Sau khi thu hoạch, xử lý nước ao bằng Chlorine 30 ppm và để ao nghỉ ít nhất 1 tháng.

Áp dụng công nghệ

Ứng dụng khoa học kỹ thuật giúp tăng hiệu quả nuôi tôm và cải thiện tỷ lệ sống.

Hệ thống giám sát nước tự động: Cảm biến đo pH, hàm lượng ôxy hòa tan, độ mặn giúp người nuôi điều chỉnh kịp thời.

Nuôi tôm trong hệ thống tuần hoàn (RAS): Giúp kiểm soát môi trường nước tốt hơn, hạn chế bệnh tật, tiết kiệm tài nguyên nước.

Sử dụng máy sục khí tiết kiệm năng lượng: Cung cấp ôxy ổn định, hỗ trợ tôm phát triển tốt. Máy sục khí Nano giúp tăng diện tích tiếp xúc ôxy và nước, cải thiện chất lượng nước ao.

Ứng dụng công nghệ AI trong quản lý ao nuôi: Hệ thống AI có thể phân tích dữ liệu môi trường nước theo thời gian thực, đưa ra cảnh báo khi có biến động bất thường.

Hoàng Yến