Giải quyết khí độc trong ao tôm

Đánh giá bài viết

Trong nuôi tôm, đặc biệt là nuôi thâm canh mật độ cao, khí độc như NH3, NO2 và H2S phát sinh liên tục và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tôm.

Tác hại

Trong quá trình phát triển, tôm chỉ có thể tiêu thụ được khoảng 20 – 30% lượng thức ăn, phần còn lại sẽ rớt đáy và tích lũy ở lớp bùn đáy tạo nên lượng ô nhiễm cực kỳ lớn. Quá trình chuyển hóa đạm diễn ra qua nhiều bước, trong khi quá trình hình thành khí độc NH₃ lại nhanh hơn, tốc độ chuyển hóa NH₃ thành các chất không độc, dẫn đến sự tích lũy NH₃ kéo theo NO₂ ngày càng tăng. H₂S sinh ra do sự tích lũy hợp chất hữu cơ trong quá trình nuôi ở các ao đất. Các chất thải được máy quạt nước gom tụ vào giữa đáy ao. Chúng phân thành 2 lớp: Lớp ngoài rất mỏng (khoảng 5 mm) được ôxy hóa nên có màu tương đối sáng, có chức năng bao phủ và hạn chế khí độc thoát ra ngoài. Lớp bên dưới có màu đen, chất thải ở điều kiện thiếu ôxy nên vi khuẩn khử lưu huỳnh tạo ra khí độc H₂S.

Khí độc rất nguy hại cho tôm nuôi, đặc biệt là H₂S với hàm lượng chỉ 0,01 ppm đã có thể giết chết tôm; độc hơn rất nhiều so với NH₃ và NO₂. Đặc biệt H₂S chưa có công cụ để kiểm tra sự xuất hiện trong ao. Khi tôm bị khí độc ảnh hưởng thường nổi đầu, bơi lờ đờ trên mặt nước, tấp mé, bỏ ăn, nếu không xử lý kịp thời tôm sẽ dễ nhiễm bệnh và chết.

Biện pháp

Vấn đề đầu tiên cần thực hiện là giảm lượng bùn và chất thải hữu cơ trong ao bằng hệ thống xi phông đáy ao; từ đó giảm thiểu, giải phóng khí độc trong ao nuôi tôm. Hiện có nhiều hình thức xi phông khác nhau: Máy xi phông di động, máy xi phông đáy ao đặt trên bờ, xi phông nhờ van tự động…

Thường xuyên sử dụng các chế phẩm vi sinh (CPVS) xử lý môi trường, phân hủy các hợp chất hữu cơ như thức ăn thừa, phân tôm, xác chết của tảo và sinh vật trong ao… làm cho đáy ao và chất lượng nước tốt hơn, hạn chế ô nhiễm nước. Các vi khuẩn có trong CPVS sẽ chuyển hóa các khí độc trong nước thành dạng không độc. CPVS có nguồn gốc từ vi sinh vật hữu ích, được tạo ra bằng con đường sinh học, rất đa dạng với nhiều tên thương mại khác nhau. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, cần lựa chọn sản phẩm phù hợp của các công ty uy tín, chất lượng.

Cùng với sự phát triển của tôm, cần duy trì cũng như phát triển hệ thống thực vật phù du, tạo quần đàn trong môi trường ao nuôi. Một quần thể thực vật nguyên sinh phù hợp với ao nuôi sẽ cung cấp một lượng ôxy đáng kể cho hệ thống thông qua quá trình quang hợp vào thời điểm ban ngày; đồng thời nhanh chóng khử nitơ, amoniac từ nước làm giảm hàm lượng CO₂, NH₃, NO₂, H₂S… Sự nở hoa của thực vật nguyên sinh có thể làm giảm các chất độc vì thực vật nguyên sinh tiêu thụ N-NH₃ và liên kết với kim loại nặng.

Vấn đề quan trọng kể đến đó là trong suốt quá trình nuôi, luôn luôn đảm bảo cung cấp đầy đủ ôxy cho ao nuôi. Khí ôxy có thể ôxy hóa trực tiếp các chất độc hại trong nước và dưới đáy ao; giảm hoặc loại bỏ độc tính của nó, ôxy hóa các chất có độc tính mạnh như H₂S, NO₂– lần lượt biến thành Sulfate, Nitrate…

Diệu Châu