Xử lý bệnh vi bào tử trùng trên tôm

Đánh giá bài viết

Những năm gần đây, tình trạng tôm nuôi bị chậm lớn diễn ra tại nhiều vùng nuôi tôm Việt Nam, gây thiệt hại đáng kể. Tôm chậm lớn do nhiều nguyên nhân, trong đó cần kể đến nhiễm vi bào tử trùng Enterocytozoon hepatopenaei (EHP).

Nguyên nhân

Bệnh do Enterocytozoon hepatopenaei (EHP) nội ký sinh, thường làm cho tôm còi cọc, gây thiệt hại về kinh tế. Bệnh có thể gây chết tôm nhất là trong các trường hợp tôm vừa nhiễm EHP vừa gặp các tác động bất lợi từ môi trường, xâm nhập trực tiếp vào tôm nuôi ngay sau khi lột xác.

Biểu hiện

Tôm nhiễm vi bào tử trùng thường mềm vỏ, biến đổi màu sắc cơ thịt sang dạng trắng sữa hoặc mờ đục, khi tôm lớn dấu hiệu này dễ dàng quan sát hơn, đặc biệt ở phần lưng từ gan tụy đến phần giữa thân hoặc bị đục cơ ở phần đốt cuối cơ thể. Tôm chậm lớn và sẽ chết dần vì cơ quan gan tụy, dạ dày và cơ lưng bụng bị hư tổn nghiêm trọng làm suy giảm chức năng sinh lý của tôm.

Bệnh vi bào tử trùng là một nguyên nhân khiến tôm chậm lớn

Phòng bệnh

Để loại bỏ EHP ra khỏi hệ thống nuôi là việc làm khó trong thời điểm hiện tại. Cách tốt nhất là các giải pháp phòng ngừa để giảm thiểu mật độ EHP nhiễm vào trong hệ thống ao nuôi và kiểm soát mức độ phát triển của chúng. Cần thực hiện các biện pháp sau:

– Cơ sở nuôi, cơ sở sản xuất giống phải bảo đảm có đường cấp thoát nước riêng biệt; có ao lắng, ao xử lý nước thải; mực nước ao nuôi tối thiểu từ 1,2 m trở lên;

– Vệ sinh làm sạch khu vực nuôi, sản xuất ương dưỡng giống, xử lý, khử trùng đáy ao, bể, nguồn nước, dụng cụ sử dụng trong quá trình nuôi;

– Con giống: Cơ sở sản xuất ương dưỡng giống phải xét nghiệm tôm bố mẹ, tôm giống, thức ăn tươi sống đảm bảo không mang mầm bệnh EHP. Cơ sở nuôi sử dụng con giống có nguồn gốc rõ ràng, có giấy chứng nhận kiểm dịch theo quy định, ngoài ra cần có kết quả xét nghiệm giống không mang mầm bệnh EHP.

– Bổ sung thêm Vitamin C, khoáng chất và men tiêu hóa tăng cường sức đề kháng cho tôm nuôi. Định kỳ sử dụng các chế phẩm sinh học để cải thiện môi trường nước, kiểm soát mật độ tảo, ổn định pH, độ kiềm, giảm hàm lượng các khí độc để không biến động mạnh gây ảnh hưởng đến sức khỏe, làm giảm sức đề kháng của tôm;

– Tuyệt đối không sử dụng kháng sinh để phòng bệnh;

– Không sử dụng chung dụng cụ giữa các ao nuôi. Dụng cụ phải được tiêu độc khử trùng sau mỗi lần sử dụng; định kỳ thực hiện tiêu độc khử trùng khu vực nuôi, sản xuất ương dưỡng giống;

– Kiểm soát người và phương tiện đi vào cơ sở; người chăm sóc, quản lý không qua lại các cơ sở nuôi tôm bị bệnh hoặc tôm chết chưa rõ nguyên nhân;

– Khi phát hiện tôm còi cọc cần báo với chính quyền địa phương và cơ quan thú y để được kiểm tra hướng dẫn các biện pháp phòng chống kịp thời.

Xử lý bệnh

Đối với sản xuất ương dưỡng giống: Khi phát hiện tôm giống có kết quả xét nghiệm khẳng định nhiễm EHP phải được xử lý, khử trùng loại bỏ đàn giống đã nhiễm EHP và khử trùng khu vực sản xuất ương dưỡng giống, dụng cụ; điều tra xác định nguồn bệnh để xử lý kịp thời cắt đứt con đường xâm nhập, lây truyền bệnh.

Đối với cơ sở nuôi thương phẩm: Khi tôm nuôi bị bệnh EHP, nếu phát hiện tôm chết phải thu gom, chôn lấp tiêu hủy đúng quy định. Nếu không phát hiện tôm chết khuyến cáo người nuôi thu hoạch kịp thời hoặc dừng nuôi khi tôm đang còn nhỏ.

Trường hợp tôm nuôi nhỏ nhưng có thể kéo dài nuôi một thời gian ngắn để thu hoạch nhằm giảm thiểu thiệt hại. Tuy nhiên, trong quá trình nuôi, cần thực hiện các biện pháp tránh phát tán tôm bị bệnh, nước, bùn đáy ao, tôm nuôi ra ngoài hoặc sang các ao nuôi khác. Dụng cụ sử dụng phải cho từng ao riêng biệt. Bổ sung thêm Vitamin C, các loại khoáng chất nhằm tăng cường sức đề kháng cho tôm nuôi. Quản lý chặt chẽ lượng thức ăn tránh ô nhiễm đáy ao. Tuyệt đối không sử dụng kháng sinh để điều trị bệnh.

Lê Loan (Tổng hợp)