Xử lý sự cố trong ao nuôi tôm trên cát

Đánh giá bài viết

Nuôi tôm trên cát mang lại nhiều lợi thế như nguồn nước biển sạch, dễ cấp thoát nước, ít bùn đáy,… Tuy nhiên, đây cũng là mô hình tiềm ẩn nhiều rủi ro môi trường, đặc biệt khi bước vào giai đoạn nắng nóng kéo dài hoặc mưa trái mùa. Dưới đây là các tình huống thường gặp và hướng xử lý hiệu quả tại ao nuôi thực tế.

Nhiệt độ tăng cao

Nền cát hấp thu và phản xạ nhiệt nhanh, khiến nhiệt độ nước tầng mặt vào trưa có thể lên trên 33 - 340C. Nếu không có biện pháp giảm nhiệt, tôm sẽ bị stress, thở gấp, và giảm ăn.

Người nuôi cần chủ động phòng ngừa biến động môi trường ao nuôi. Ảnh: Quang Việt

Giải pháp: Tăng cường quạt nước và sục khí đáy, đặc biệt từ 10 giờ sáng đến chiều để phá lớp nhiệt mặt và tăng ôxy đáy; Treo lưới lan 30 - 50% diện tích mặt ao hoặc phủ bạt che một phần nếu có điều kiện; Giảm khẩu phần ăn 10 - 20% vào ngày nắng nóng, tránh tôm tiêu hóa kém gây phân lỏng; Bổ sung Vitamin C (5 - 10 g/kg thức ăn) và khoáng vào khẩu phần ăn trong 2 - 3 ngày.

Sau mưa lớn, pH và kiềm giảm nhanh

Mưa kéo dài khiến nước ngọt tràn vào ao làm giảm pH đột ngột, rửa trôi kiềm và khoáng trong nước. Ao nuôi trên cát càng dễ bị ảnh hưởng do nền đáy không giữ chất.

Giải pháp: Sau mưa, ngưng cho ăn ít nhất 1 cữ, đồng thời đo pH và kiềm ngay. Nếu pH < 7,3 hoặc kiềm < 80 mg/L, cần xử lý khẩn; Rải vôi Dolomite hoặc CaCO3 20 - 25 kg/1.000 m³, chia làm 2 - 3 lần cách nhau 2 - 3 giờ; Nếu pH xuống < 7, nên kết hợp vôi nung CaO 8 - 10 kg/1.000 m³, rải đều vùng nước cạn và đáy. Sau khi ổn định, tạt vi sinh để phục hồi môi trường đáy.

Tảo tàn, nước ao chuyển màu đột ngột

Tảo phát triển quá dày, sau đó chết đột ngột gây mất ôxy, tăng khí độc như NH3, H2S. Tôm có thể nổi đầu lúc rạng sáng, cong thân, thở gấp, thậm chí chết hàng loạt nếu không xử lý ngay.

Giải pháp: Tăng quạt nước và sục khí đáy ngay khi thấy nước ao có dấu hiệu đổi màu, mùi hôi; Dừng cho ăn 1 - 2 cữ, theo dõi chặt diễn biến; Tạt Zeolite 10 - 15 kg/1.000 m³ để hấp thụ khí độc; Sau 4 - 6 giờ, tạt vi sinh xử lý đáy (Bacillus hoặc hỗn hợp SOB) để kiểm soát phân hủy hữu cơ; Sau 24 giờ, có thể bổ sung men tiêu hóa và thảo dược chống stress vào khẩu phần ăn.

Tôm chết rải rác không rõ nguyên nhân

Tôm có thể chết từ từ nếu đáy ao tích tụ khí độc, tảo lắng đáy phân hủy âm ỉ, hoặc nhiễm bệnh gan tụy do stress kéo dài.

Giải pháp: Quan sát kỹ đáy sàng ăn, phân tôm, màu gan, vỏ lưng. Nếu gan nhạt màu, mềm vỏ, phân lỏng là dấu hiệu rối loạn tiêu hóa; Kiểm tra H2S bằng test nhanh. Nếu có mùi trứng thối hoặc H2S vượt 0,01 mg/L, cần xử lý khẩn: Xi phông đáy kỹ khu vực quanh sàng ăn, sau đó tạt Zeolite; Tạt Hydrogen peroxide (H2O2 3%) liều 5 - 10 lít/1.000 m³, nếu tôm nổi đầu hàng loạt; Sau đó phục hồi bằng vi sinh đáy, khoáng tạt và Vitamin C.

Nếu tôm chết có dấu hiệu gan tụy hoại tử hoặc phân trắng, nên xét nghiệm thêm các bệnh nguy hiểm như EHP, vi khuẩn đường ruột để có hướng xử lý đúng (cách ly, giảm mật độ, thay nước,...).

Mất màu nước, khó gây lại tảo

Ao trên cát thường nghèo dinh dưỡng và khó giữ màu nước lâu. Khi tảo tàn hoặc đáy yếu, nước trở nên trong vắt, khó gây màu lại.

Giải pháp: Cấp nước mới vào ao, sau đó gây màu bằng phân DAP 2 - 3 kg/1.000 m³ + mật rỉ đường 2 lít/1.000 m³, hoặc ủ vi sinh + cám gạo + mật rỉ đường 24 giờ rồi tạt gây màu. Tăng khoáng tạt 1 - 2 kg/1.000 m³ sau khi màu lên để ổn định độ kiềm và hệ tảo. Khi màu nước chưa ổn định, giảm cho ăn, tránh dư thừa và sinh khí độc.

Người nuôi cũng cần chủ động phòng ngừa biến động môi trường, có sẵn bộ test nhanh tại trại, kết hợp sổ theo dõi môi trường và nhật ký cho ăn, từ đó kịp thời điều chỉnh khẩu phần và giải pháp kỹ thuật theo tình huống thực tế.

Bích Hòa